Het leven moet voorwaarts geleefd worden, maar kan alleen achterwaarts begrepen worden — Kierkegaard
Net als de titel, is deze voorstelling een palindroom. Je kan ze van voor naar achter en van achter naar voor bekijken. Want sommige mensen geloven in onze vooruitgang, terwijl anderen net het omgekeerde geloven. Sommigen zeggen dat de wereld naar de kloten gaat, anderen vinden hen doemdenkers.
Wie er ook gelijk heeft, in onze onophoudelijke vooruitgang, hebben we de wereld waarin we leven voorgoed veranderd. Zijn onze acties onomkeerbaar of kunnen we ze nog ongedaan maken? Deze voorstelling toont een visuele metafoor voor dit cruciale moment in onze toekomstige geschiedenis. Het volgt de mensheid op weg naar zijn ondergang of redding.
Are we not drawn onward to new era won in 2019 de Fringe First Award en was genomineerd voor de Total Theatre Award in Edinburgh.
Dit is er wat er over deze voorstelling in het NTG te vinden is op de website. Knack schreef een lovende recensie: “”Dit is een van de allermooiste voorstellingen die Ontroerend Goed ooit ma..akte, op de grens tussen beeldende kunst en theater, poëzie en politiek.” “…, wonderlijk statement over hoe we onszelf en onze wereld dreigen te vernietigen.”
Vandaar dat Gwen me uitnodigde om vandaag naar deze voorstelling te kijken.
Euh… (spoiler alert, als je deze voorstelling zelf nog zou willen zien en liever niet op voorhand wil weten wat je moet verwachten)
We zijn allebei tot de constatatie gekomen dat we echt wel van teksttheater houden, en dat dit niet echt ons ding was. Meer nog: de eerste vijftien minuten zat ik me oprecht af te vragen wat ik daar zat te doen en naar wat ik in hemelsnaam aan het kijken was. Gwen zei me dat ze dat ook had, meer nog: ze was op een bepaald moment zelfs in slaap gevallen.
Het begint ook zeer bizar: een vrouw ligt te slapen, wordt wakker, er komt een man bij, die plukt een appel van een boompje dat daar staat en begint die op te eten. Dan komt er vanonder het gordijn een ballon tevoorschijn, gevolgd door een man. Een oudere man, in korte broek, met een ballon. Enzovoort.
Als er uiteindelijk gesproken wordt, blijkt het onverstaanbaar te zijn. Ik dacht eerst dat het Fins was, maar na verloop van tijd viel mijn euro dat het achterstevoren Engels was. Ieros is dan Sorry, enzoverder. Niet dat dat het begrijpelijker maakte, maar bon. Beetje bij beetje heb je dan eigenlijk door dat het hele stuk achterstevoren wordt gespeeld: soms lopen de acteurs achteruit, ze voeren onbegrijpelijke gebaren uit, het arme boompje wordt volledig in stukken gescheurd, de pot verbrijzeld, er dalen plastiekzakken uit de hemel die de acteurs dan verder verspreiden en ze steken een beeld in elkaar dat ze dan oprichten.
Juist ja.
En dan komt een van de actrices uitleg geven: dat we onze wereld naar de kloten helpen en dat we allemaal denken dat het onmogelijk is om het ongedaan te maken. Maar is dat zo? Kunnen we niet alles verhelpen? En dan wordt de (eerder) opgenomen voorstelling achterstevoren afgespeeld op een projectiescherm dat de hele bühne bedekt, en vallen alle stukjes op hun plaats. De acteurs komen in een vernielde wereld terecht, breken het beeld af, ruimen de plastiekzakken op, bouwen zelfs het boompje opnieuw op, ‘spuwen’ de opgegeten appel weer uit en hangen die terug. Als ecologisch statement kan het wel tellen.
Ja, heel veel van de bewegingen hebben nu wel zin en het levert enkele prachtige, poëtische beelden uit. Maar de – nauwelijks verstaanbare en daarom ook geprojecteerde – tekst is allesbehalve poëtisch, dat had echt zo veel beter gekund.
Ik had het gevoel dat ik naar een gimmick zat te kijken, en Gwen snapte het zelfs helemaal niet, ik moest het haar uitleggen. Ook rondom ons hoorde ik verschillende mensen zeggen dat ze het totaal niet begrepen hadden. Moesten we het eerste deel nu opnieuw zien, zou wel een en ander duidelijker worden.
Vond ik het goed? Eigenlijk niet, nee, wat de recensenten ook mogen zeggen. Was het bij momenten intrigerend, fascinerend? Jazeker. Maar dat vind ik over een filmpje van vechtende herten ook…
Dus nee, geef mij maar teksttheater.