Geplaatst op

“De Perzen. Triomf van empathie” in het NTG, door Chokri Ben Chikha / NTGent & Action Zoo Humain

Poeh. Dit kwam even binnen, jawel.

In het Oud-Griekse toneelstuk “De Perzen” van Aeschylos kruipt de auteur in de huid van de Perzische verliezer en probeert hij zich voor te stellen hoe het voor de Perzische koning en diens entourage moet geweest zijn.

In dit stuk is er in een nabije, maar zeer pessimistische toekomst – Rusland heeft een groot deel van Oost-Europa geannexeerd, Palestina is zo goed als onbewoonbaar door kernwapens, USA heeft zich van het wereldtoneel teruggetrokken en de Europese Unie is uit elkaar gevallen – een groep jonge acteurs die onder leiding van Chokri Ben Chikha een stuk in elkaar heeft gebokst op basis van het toneelstuk van Aeschylos. In de bijzonder rechtse samenleving is de regisseur intussen opgepakt en vervangen door iemand die wél de Vlaamse identiteit wil behouden. De acteurs brengen een visie op de huidige oorlog in Ghaza vanuit Palestijns oogpunt, ook al is een van de spelers zelf een Israëlische. Alleen is dat blijkbaar niet oké volgens de vervangende regisseur: zij wil hetzelfde stuk maar dan met empathie voor Netanyahu en co. Ze vraagt ook de verschillende spelers – een Palestijn, een Israëlische, een Duitse, een Vlaamse, een Marokkaan – naar hun mening over zowel die oorlog als hun maatschappij – en daarin komen toch wel zeer duidelijke standpunten naar voor. Het doet je vooral nadenken over de reële toekomstdreigingen en de verdere verrechtsing van de samenleving, maar dan in een knappe regie, beeldvoering én dans, doorspekt met videobeelden uit Ghaza.

Ben Chikha weet wat hij doet en hoe hij het moet brengen, zoveel is duidelijk. Poeh.

 

Geplaatst op

Dood Paard in NTG met “Women of Troy, as told by our mothers”

Zeiden Gwen en ik vorig jaar nog dat wij het echt wel hadden voor teksttheater, dan werden we vandaag wel op onze wenken bediend.

Dit was puur teksttheater: vrijwel het hele stuk door zitten de vier acteurs te haken aan een gigantisch groot lappendeken, waarbij ze gewoon af en toe eens van kant wisselen.

Ze vertellen het verhaal van Troje, het standpunt van Helena, dat van Andromache, dat van Briseis, dat van andere vrouwelijke personages, maar dan zoals hun moeders zich dat zogezegd herinneren. Ze verwoorden hoe hun moeders dat zouden zien, achteraf bekeken en vanuit het perspectief van een ouder persoon. Er komen ook veel referenties aan het heden, aan dingen die ze nu meegemaakt hebben. De hamvraag is: zou de Trojaanse oorlog zo lang geduurd hebben als vrouwen het voor het zeggen hadden gehad? En zou het verhaal van Homeros zo verteld zijn als hij een vrouw was geweest?

Ik vond het wel goed, ja. Zeer tekstueel, zeer cerebraal, maar als je de Ilias door en door kent, zeer goed. Yup.

Geplaatst op

“Thanks for being here” van Ontroerend Goed in NTGent

Stond ik vrijdag in alle vroegte in het Citadelpark nog te kijken naar een toneel, een goeie 12 uur later was het opnieuw van dat, maar dan wel in het NTG. Patricia had namelijk nog een kaart over voor ’s avonds, en dus sprong ik op de fiets – het regent eens niet – en reed fluks, toen ik weg was van bij ons pa, richting Gent centrum.

Pas op, hier volgen spoilers! Ik geloof dat het stuk in februari 2025 nog eens opgevoerd wordt, dus lees niet verder als je nog van plan bent te gaan, want dan is de lol eraf. En ja, lol hebben we gehad: Patricia, Tessa en ik hebben bij momenten tranen gelachen!

Het begon al bij het binnengaan: Patricia had de tickets bij en verklaarde dat de plaatsen ongenummerd waren. Ietwat ongewoon in het NTGent, maar bon. We keken rond, zagen dat er deftige plaatsen vrij waren op de vierde rij, en installeerden ons. En toen zag ik mensen op de rijen voor ons wel degelijk naar de nummers op de stoelen kijken. Wat vragen deed rijzen, natuurlijk. Waarop Patricia schaapachtig op haar gsm keek, verklaarde dat er blijkbaar wél nummers waren, wij weer uit de rij schuifelden, naar de andere kant liepen, en blijkbaar op dezelfde rij opnieuw inschuifelden. Met het nodige geginnegap, want ik denk dat Patricia gemiddeld twee keer per week naar toneel gaat, het is niet alsof ze het niet gewoon is.

Bon, iets later kwamen zonder woorden twee dames op het podium die de daar aanwezige camera’s begonnen te bedienen, waarbij ze, met enige vertraging, op groot scherm het publiek afgingen. Je zag jezelf dus zitten, wat wel enige onwennigheid opleverde. En toen, toen begon een voice over commentaar te geven op eerder gefilmde beelden van, jawel, het publiek dat beetje bij beetje binnensijpelde in de zaal. Tranen gelachen bij de vaak absurde opmerkingen, heel knap en vooral snel gedaan dus.

Enfin, de toon was gezet en we moesten vooral verschrikkelijk lachen toen we onszelf zagen binnenkomen, gaan zitten, weer rechtstaan, omlopen en opnieuw gaan zitten, dat soort dingen dus. Uiteraard gebeurt er nog wel meer in de voorstelling en komen er ook echte actrices aan te pas.

We zijn in elk geval helemaal goed gezind uit de zaal gekomen, en de fijne fietstocht in het halfdonker naar huis, na een obligaat ijsje, was al helemaal de kers op de taart.

Geplaatst op

Oedipus in het Citadelpark

Dat het vroeg was, vanmorgen. Hoezo, denkt u misschien? Wel, ik stond al om 7.00 uur in het Citadelpark voor een voorstelling in het kader van het festival All Greeks. Geen idee of ik nog veel andere voorstellingen ga meepikken, het zal ook sterk afhangen van het weer en het werk, maar bon, deze morgen mepte ik dus wel om zes uur de wekker dood en kreeg ik mezelf uit bed.

Om zeven uur stond er een rijtje voor gratis koffie, daar in het Citadelpark, en zag ik ook Patricia die wel elke week minstens een toneelvoorstelling bekijkt. Samen keken we naar Blinded by sight: an Oidipous Monologue  door Princess Isatu Hassan Bangura, een tragedie over de Thebaanse koning Oidipous. Een jongedame bracht in het Engels enkele bedenkingen vanuit het standpunt van Oedipus ten berde, in een knap gebrachte monoloog. Alleen… het duurde amper twintig minuten, niet eens zo lang als ik erover gereden had met de auto. Tsja… maar het was wel goed, ja.

Ik wist overigens niet eens dat er een openluchttheater was in het Citadelpark: dat is een stukje waar ik precies nog nooit geweest was. Ik had zelf mijn eigen stoel mee – de rug verlangt niks minder – maar er werden dus ofwel stoelen, ofwel zitplastiekjes uitgedeeld. Goed overdacht, dus.

Patricia en ik dronken er nog een koffietje, kletsten nog wat na, en we gingen elk ons weegs: zij richting het werk, ik richting een ontbijtje.

Geplaatst op

“Medea’s kinderen” in NTG

Man.

Wat was dat, zeg?

Dit is een toneelstuk waar je niet bepaald vrolijk van wordt, en dat is ongeveer het understatement van de eeuw. Het begint allemaal zeer… simpel, bijna amateuristisch: een volwassen man werpt zich op als medewerker van het toneel die na het stuk de vijf spelers – kinderen tussen de 8 en de 14 – hen moet interviewen, gezeten op stoelen voor het doek. Dat duurt eigenlijk vrij lang, om eerlijk te zijn, en ik dacht al: “Oei, is dit wat het zal worden?”

Maar dan tonen de kinderen wat ze eigenlijk bedoelen in hun interview en gaat het doek open op een prachtige enscenering. Zoals vaker bij Milo Rau krijg je een combinatie van live spel en videoprojectie: in dit geval zijn dat de volwassen personages van wat de kinderen spelen. Knap gedaan. Ook het huis dat op scene staat, is knap gedaan: naargelang het draait, kan het vier verschillende achtergronden opleveren.

Wat je krijgt, is een verweving van de mythe van Medea – prinses die meegenomen wordt uit haar thuisland door Jason, maar niet geaccepteerd wordt in haar nieuwe land en dan zelfs, ook al hebben ze twee kinderen, door Jason in de steek gelaten wordt, waarop ze haar kinderen vermoordt – en het verhaal van Amandine Moreau, de Waalse vrouw die een aantal jaar geleden haar vijf kinderen één voor één vermoordde, omdat haar man van Marokkaanse afkomst haar en die kinderen compleet verwaarloosde.

Alle rollen, dus ook die van de volwassenen, worden gespeeld door de kinderen, terwijl de volwassene er als een reporter tussen loopt, vragen stelt en vooral ook alles realtime filmt, wat dus als close up wordt afgespeeld op de achterwand. Alles loopt prima, vond ik, tot Milo Rau ervoor kiest om ook de moorden op de kinderen in beeld te brengen. Als in: je ziet in close up hoe Amandine haar jongste kind eerst wurgt en dan de keel doorsnijdt. Chapeau voor de jonge acteurs: het meisje van acht moet eerst de volle vijf minuten piepen en krijsen en wenen voor ze stilvalt, en dan krijg je ook het bloed te zien, op een bijzonder realistische manier.

Je zit te kijken, en je vraagt je af: “Moet dit echt? Wil ik dit zien? Oh please, laat hem niet alle vijf de moorden zo expliciet in beeld brengen!” Maar jawel, de ene na de andere wordt vermoord, met achtervolging, stuiptrekkingen en vooral veel bloed. Op de rij voor ons begon een meisje onbedaarlijk te huilen en moest de zaal verlaten. Waarom dit per se moest, vraag ik me dus af. Rau zoekt wel vaker een schokeffect op, maar kom zeg… Gelukkig werd er ons verzekerd dat er een kinderpsycholoog aanwezig was geweest bij alle repetities, maar dan nog.

(De foto’s, behalve de eerste, zijn van de hand van Michiel De Vijver, van de site van NTGent gehaald wegens zelf geen foto’s mogen nemen)

Los daarvan: schitterend stuk, dat wel, heel mooi hoe Rau de twee verhalen, het Oudgriekse van 2500 jaar geleden en het hedendaagse, naast elkaar zet. Maar dat schokeffect? Nee bedankt.

Geplaatst op

“Ifigeneia” in NTG Minnemeers

We zijn de afgelopen dagen nogal doodgegooid met toneel: eerst de Elektra Unbound in het NTG, dan Merels schooltoneel, en nu de Ifigeneia. Tsja, die voorstellingen lagen nu eenmaal dicht bij elkaar, niks aan te doen.

Gwen en Erik hadden wegens persoonlijke omstandigheden moeten afzeggen en we hadden gelukkig wel nog een vriendin meegekregen. De vierde kaart heb ik dan maar aan een student verkocht aan studententarief.

En de voorstelling? Goh… Zeer tekstueel, zeer cerebraal, en toch ook weer niet. De tekst, geschreven door Maaike Neuville, wordt in een monoloog gespeeld door een jonge Nederlandse actrice, Adanna Unigwe, die dat zeer goed doet. Maar waarom er per se een choreografie moest bij zijn, dat vraag ik me af. Naar mijn aanvoelen brengt die niet zoveel bij aan het geheel, integendeel: het zijn de stukken waarin je gedachten afdwalen, waarin je plots aan de was begint te denken die je nog moet doen, of de schoolagenda die je nog moet invullen. Enfin, dat was bij mij toch zo.

Unigwe is Ifigeneia en schetst dan ook de omstandigheden waarin ze geofferd is: haar vader had de godin Artemis beledigd door het doden van een heilig hert, en die had haar het dierbaarste beloofd dat hij dat jaar zou krijgen. En diezelfde dag werd zij geboren, jawel. Wanneer Agamemnon dan in Aulis klaar staat om met een Griekse vloot naar Troje te vertrekken, wil de wind niet waaien en moet hij zijn dochter offeren. Eerst protesteert ze heftig, maar uiteindelijk stemt ze in en gaat ze vrijwillig de slachtbank op. Op het laatste nippertje redt Artemis haar en maakt haar een priesteres.

Maar is dat wat ze wilde? Wat als ze nee had gezegd? Wat als ze voor zichzelf was opgekomen, haar eigen mening had doorgedrukt? Wilde ze wel gered worden, overigens? Unigwe brengt een schitterende tekst met af en toe mooie rijmschema’s in een wervelend tempo. Die tekst wordt afgewisseld met behoorlijk fysieke scènes waarin ze bijvoorbeeld een gevecht uitbeeldt, of waarin ze minutenlang over lijnen loopt en zichzelf uitput. Zoals gezegd: de zin daarvan ontsnapte me een beetje, maar dat zal wel aan mij liggen. Ook de lange gefilmde scène – ik vermoed in Aulis – waarmee het stuk afsloot, was wel heel traag en slaapverwekkend. Ook daarvan is de zin me niet helemaal duidelijk.

Chapeau voor de actrice die jammer genoeg vrijwel nergens vermeld wordt, maar die een knappe prestatie levert. En de tekst van Neuville mag er ook zijn, maar het geheel? Mja.

Zoals Kobe zei – die heeft het stuk in Brussel gezien met de Cultuurcel: als je het verhaal niet kent en het toneelstuk niet hebt gelezen, is het moeilijk te volgen. Hij vond het saai. Ik snap hem wel.

Geplaatst op

Antigone in de Amazone

Wow. Simpelweg: wow. Het was lang geleden, maar dit toneelstuk heeft me van mijn sokken geblazen.

Toen Gwen en ik tijdens de Gentse Feesten naar een toneelstuk gingen in de NTG, zagen we er reclame voor All Greeks, een reeks van van zeven voorstellingen doorheen het seizoen, met een soortement stadsfestival in het voorjaar. Nog dezelfde avond probeerde ik voor ons vier abonnementen vast te krijgen, maar toen bleek één van de voorstellingen – in een kleinere zaal – al compleet uitverkocht. De dag nadien belde ik de ticketbalie en een fantastische jongedame wist alsnog de overblijvende voorstellingen te boeken én extra plaatsen vast te krijgen voor die laatste voorstelling. Oef.

Gisteren gingen we dus naar de eerste voorstelling: Antigone in de Amazone van Milo Rau. Wel, tegen het einde had ik tranen in mijn ogen. Echt. Een ongelofelijk goed stuk, meeslepend, ontroerend, een rauwe snaar rakend, en je kijkt geen enkele keer op je horloge.

Het is dan ook een huzarenstukje dat Rau voor elkaar heeft gekregen qua regie, qua organisatie. Je krijgt eigenlijk drie verhalen door elkaar: het klassieke verhaal van Antigone, compleet met Kreoon, Haimoon, Ismene, Polyneikes en Eteokles, en het feit dat Antigone ondanks het expliciete verbod toch haar broer gaat begraven, waarop ze zelf ter dood veroordeeld wordt. Maar daarnaast krijg je het verhaal van twee Vlaamse acteurs die naar Brazilië trekken om daar een cultuurschok te ondergaan en het stuk op poten proberen te zetten, compleet met corona-onderbreking en al.
En dan, dan is er het verhaal van de Braziliaanse Landlozenbeweging (MST) die een volledige staat hebben opgericht, Pará, waar de lokale politie in 1996 een bloedbad heeft aangericht. Rau gaat dat bloedbad naspelen met honderden lokale mensen, waaronder enkele van de overlevenden van 1996. Dit wordt gefilmd en verwerkt in het stuk, want veel van het stuk wordt gewoon geprojecteerd. Uiteindelijk staan er vier acteurs op scène: twee Brazilianen, twee Vlamingen. Er wordt gesproken in het Nederlands, het Engels en het Braziliaans, gelukkig met boventitels. Het verhaal van de Landlozen sluit eigenlijk naadloos aan bij Antigone, al lijkt dat op het eerste zicht niet zo. Maar het klopt. Het klopt gewoon, en ik krijg het niet uitgelegd. Geloof me, je moet het zien.

Geen idee of het nog opgevoerd wordt. Ik was in elk geval blij dat ik erbij was, en daar was de rest van ons kleine gezelschap het roerend mee eens.

Geplaatst op

Ontroerend Goed in NTG: “Are we not drawn onward to new era”

Het leven moet voorwaarts geleefd worden, maar kan alleen achterwaarts begrepen worden — Kierkegaard

Net als de titel, is deze voorstelling een palindroom. Je kan ze van voor naar achter en van achter naar voor bekijken. Want sommige mensen geloven in onze vooruitgang, terwijl anderen net het omgekeerde geloven. Sommigen zeggen dat de wereld naar de kloten gaat, anderen vinden hen doemdenkers.

Wie er ook gelijk heeft, in onze onophoudelijke vooruitgang, hebben we de wereld waarin we leven voorgoed veranderd. Zijn onze acties onomkeerbaar of kunnen we ze nog ongedaan maken? Deze voorstelling toont een visuele metafoor voor dit cruciale moment in onze toekomstige geschiedenis. Het volgt de mensheid op weg naar zijn ondergang of redding.

Are we not drawn onward to new era  won in 2019 de Fringe First Award en was genomineerd voor de Total Theatre Award in Edinburgh.

Dit is er wat er over deze voorstelling in het NTG te vinden is op de website. Knack schreef een lovende recensie: “”Dit is een van de allermooiste voorstellingen die Ontroerend Goed ooit ma..akte, op de grens tussen beeldende kunst en theater, poëzie en politiek.” “…, wonderlijk statement over hoe we onszelf en onze wereld dreigen te vernietigen.”

Vandaar dat Gwen me uitnodigde om vandaag naar deze voorstelling te kijken.

Euh… (spoiler alert, als je deze voorstelling zelf nog zou willen zien en liever niet op voorhand wil weten wat je moet verwachten)

We zijn allebei tot de constatatie gekomen dat we echt wel van teksttheater houden, en dat dit niet echt ons ding was. Meer nog: de eerste vijftien minuten zat ik me oprecht af te vragen wat ik daar zat te doen en naar wat ik in hemelsnaam aan het kijken was. Gwen zei me dat ze dat ook had, meer nog: ze was op een bepaald moment zelfs in slaap gevallen.

Het begint ook zeer bizar: een vrouw ligt te slapen, wordt wakker, er komt een man bij, die plukt een appel van een boompje dat daar staat en begint die op te eten. Dan komt er vanonder het gordijn een ballon tevoorschijn, gevolgd door een man. Een oudere man, in korte broek, met een ballon. Enzovoort.

Als er uiteindelijk gesproken wordt, blijkt het onverstaanbaar te zijn. Ik dacht eerst dat het Fins was, maar na verloop van tijd viel mijn euro dat het achterstevoren Engels was. Ieros is dan Sorry, enzoverder. Niet dat dat het begrijpelijker maakte, maar bon. Beetje bij beetje heb je dan eigenlijk door dat het hele stuk achterstevoren wordt gespeeld: soms lopen de acteurs achteruit, ze voeren onbegrijpelijke gebaren uit, het arme boompje wordt volledig in stukken gescheurd, de pot verbrijzeld, er dalen plastiekzakken uit de hemel die de acteurs dan verder verspreiden en ze steken een beeld in elkaar dat ze dan oprichten.

Juist ja.

En dan komt een van de actrices uitleg geven: dat we onze wereld naar de kloten helpen en dat we allemaal denken dat het onmogelijk is om het ongedaan te maken. Maar is dat zo? Kunnen we niet alles verhelpen? En dan wordt de (eerder) opgenomen voorstelling achterstevoren afgespeeld op een projectiescherm dat de hele bühne bedekt, en vallen alle stukjes op hun plaats. De acteurs komen in een vernielde wereld terecht, breken het beeld af, ruimen de plastiekzakken op, bouwen zelfs het boompje opnieuw op, ‘spuwen’ de opgegeten appel weer uit en hangen die terug. Als ecologisch statement kan het wel tellen.

Ja, heel veel van de bewegingen hebben nu wel zin en het levert enkele prachtige, poëtische beelden uit. Maar de – nauwelijks verstaanbare en daarom ook geprojecteerde – tekst is allesbehalve poëtisch, dat had echt zo veel beter gekund.

Ik had het gevoel dat ik naar een gimmick zat te kijken, en Gwen snapte het zelfs helemaal niet, ik moest het haar uitleggen. Ook rondom ons hoorde ik verschillende mensen zeggen dat ze het totaal niet begrepen hadden. Moesten we het eerste deel nu opnieuw zien, zou wel een en ander duidelijker worden.

Vond ik het goed? Eigenlijk niet, nee, wat de recensenten ook mogen zeggen. Was het bij momenten intrigerend, fascinerend? Jazeker. Maar dat vind ik over een filmpje van vechtende herten ook…

Dus nee, geef mij maar teksttheater.

Geplaatst op

“De zaak Shell” van Anoek Nuyens & Rebekka De Wit & De Nwe tijd & Frascati

Afgelopen woensdag sprong ik zo rond half acht op mijn fiets om tegen kwart voor acht aan het NTGent te staan. Er was immers nog een plaatsje over bij de Cultuurcel, en dus ging ik met graagte naar het theater.

Voor de schoolwebsite – dat zal pas later gepubliceerd worden – schreef ik er het volgende over:

Op woensdag 19 oktober tekende een hele groep leerlingen samen met een handvol leerkrachten present op het Sint-Baafsplein voor de tweede activiteit van de Cultuurcel: “De zaak Shell”.

De site van het NTGent schrijft het volgende:

“Theatermakers Anoek Nuyens en Rebekka de Wit bezochten aandeelhoudersvergaderingen van multinationals, lazen speeches en interviews van Shell, ploegden akkoorden en beleidsnota’s van overheden door en noteerden stelselmatig de opmerkingen van hun ooms en buurmannen zodra er tijdens het kerstdiner over de klimaatcrisis gesproken werd.

Aanleiding is een echte rechtszaak die nu loopt en aangespannen is door een groep ngo’s tegen de oliegigant. Inzet van de zaak: Shell dwingen hun bedrijfsvoering radicaal te veranderen. Het verweer van Shell? Niet wij, maar de consument moet veranderen.”

Het stuk valt dan ook onder de noemer documentair theater. Als ik heel eerlijk ben, zag ik het bij het begin van het stuk niet meteen zitten: Anoek Nuyens komt uitleggen waarom zij en Rebekka het stuk hebben geschreven en geven het uiteraard meteen een politiek kantje. Ik had op een avondje vertier gerekend en keek een beetje op tegen een politiek statement. Maar beetje bij beetje begon het stuk me te intrigeren tot ik volledig werd meegesleept in het, welja, verhaal.

De scène is heel eenvoudig een vierkant verhoogd platform dat daardoor een beetje de indruk wekt van een boksring. Een voor een komen de verschillende standpunten aan bod met telkens bijzonder goede argumenten. Als eerste krijgen we een uitstekende Michaël Pas die de gigant Shell vertegenwoordigt als CEO. Misschien krijg je niet meteen sympathie voor het personage, maar dan toch op zijn minst begrip, zelfs voor zijn exorbitante salaris. En zo komen alle aspecten van de zaak aan bod door middel van verschillende personages: de consument, de politica, de burger, de jonge klimaatactivist die ook effectief een jongedame blijkt te zijn die gaan betogen is en zelfs gearresteerd is tijdens een van die acties.

Het is een documentaire en toch bijzonder aangrijpend: uitstekend gebracht en goed geschreven zet het stuk je vooral aan het denken. Dit is geen vrijblijvend theater, en daar waren onze leerlingen het ook over eens. Je wordt er niet meteen vrolijk van, maar gelukkig zaten er ook bijzonder grappige en spitsvondige momenten in het stuk.

Al bij al een geslaagde avond voor de Cultuurcel, daar was iedereen het over eens.