Gisteren schreef ik over de wedstrijd De Kleine Cervantes, en dit is het eerste boek dat ik ervan gelezen heb en eigenlijk met de groep op school ging bespreken. We hebben ons in twee gesplitst, want we krijgen van de organisatie maar één boek van elk, en dat kan je moeilijk met twintig man tegelijk lezen. De schoolbib heeft er ook aangekocht, en enkele van ons – in casu de leerkrachten – ook, en verder hebben we de Gentse wijkbibliotheken geplunderd. Alleen zijn we natuurlijk niet de enige school, en met twee groepen scheelt dat al.
Ik las dus eerst De Levens van Lanya, maar was er jammer genoeg niet bij bij de bespreking: ik zit thuis met de rug, weet je wel?
De Levens van Lanya is in de eerste plaats een hard boek: je wordt er niet vrolijk van. Het valt onder jeugdliteratuur – tegenwoordig young adult – maar ook dat vind ik niet helemaal terecht: het is meer dan dat. Het verhaal volgt de jonge, Koerdisch-Irakese Lanya, wier ouders naar Nederland vluchten wanneer ze een jaar of negen is. Omdat de goedkeuring van de asielaanvraag jaren op zich laat wachten, worden zij en haar zusje ondergebracht bij een Nederlands pleeggezin. Ze groeit dus op met Nederlandse normen en waarden. Wanneer zeven jaar later haar ouders eindelijk een definitieve verblijfsvergunning krijgen, moet ze opnieuw bij hen gaan wonen: zeer traditionele, Koerdische moslims die hardnekkig vasthouden aan hun oude tradities, zoals uithuwelijking. Alleen kan Lanya zich daar niet meer mee verzoenen. Na heel veel worsteling met zichzelf duikt ze onder in een vluchthuis voor meisjes. Maar lost dat eigenlijk wel iets op?
Willens nillens moet Lanya zich plooien naar de wil van haar ouders, een gedwongen huwelijk, een onderdanig leven in Irak, tot ze ook uiteindelijk daar kan uitbreken, maar met gigantische persoonlijke opofferingen.
Het boek geeft een heel mooi inzicht in hoe het moet zijn om als kind hier te komen, en toch moet het nog veel, veel erger zijn dan dit. Je voelt de ontwrichting, de ontheemding, maar wij als brave middenklasseburgers in ons eigen landje kùnnen dit gewoon niet vatten, denk ik.
Het valt onder young adult omdat het uiteraard het verhaal is van een tiener die opgroeit, maar zoals ik al zei: het is meer dan dat. Een cultuurclash, een clash van religies, van waarden, van tradities, van gewoonten, van visie op vrouwenrechten… Het boek doet je vooral nadenken.
Ik vond het zeker een aanrader, maar of dit geschikt is voor twaalfjarigen, daar heb ik mijn vragen bij. Maar blij dat ik het gelezen heb, ja.
