Lezing: “Milia multa basiorum: het Griekse en Latijnse zoengedicht” door Tom Ingelbrecht

Zoals ik al eerder zei, durf ik al eens een lezing van het NKV bijwonen. Ik maak daar ook een verslagje van, maar de directie heeft dat nu ook in een echt sjabloon – lees: keurslijf – gedwongen en dat ga ik dus niet doen voor een lezing waarvoor ik zelf betaal en die ik buiten de schooluren volg. Soit, ik wil het wel bijhouden voor mezelf natuurlijk.

Tom Ingelbrecht – die zelfs ooit nog stage bij mij liep, als ik me niet vergis – is een bevlogen leerkracht Latijn met een verregaande passie voor vertalen, en dan vooral de latere zoengedichten van bijvoorbeeld Janus Secundus en andere neolatijnse dichters.

Aangezien ik al sinds het begin van mijn carrière enkele zoengedichten van Catullus lees, maar ook al sinds dan de link leg naar een Janus Secundus en een Sanazarro in het Nachleben, ben ik ook nu nog volledig in orde met de leerplanvereisten van diachronie, ofte het Latijn doorheen de eeuwen en niet alleen in de oudheid.

Tom wist een prachtige staalkaart te brengen: eerst enkele Griekse zoengedichten – die ik aan mij moet laten voorbijgaan wegens geen Grieks in hogere jaren – en dan natuurlijk Catullus, waarna hij verder ging doorheen de eeuwen. De middeleeuwen sloeg hij over, omdat er toen niet echt iets relevants werd geschreven, maar daarna leverde hij prachtig bruikbaar materiaal aan.

Uiteraard Janus Secundus, maar ook een groot aantal navolgers uit diverse landen, om te eindigen met een hedendaagse schrijver, Jonathan Meyer. Ik ga dus een paar gedichten nog toevoegen aan mijn cursus, alleen ben ik er nog niet uit wie ik dan wel ga schrappen. Hmpf.

In elk geval was ik bijzonder blij dat ik geweest ben: bijzonder bruikbaar materiaal met een goede vertaling, en met toestemming van de auteur. Dik in orde.

Odi et amo

Elk jaar doe ik mijn leerlingen van het vijfde jaar een eigen vertaling/bewerking maken van mijn favoriete gedicht. Elk jaar zitten er een paar pareltjes tussen, en elk jaar post ik ze op Valentijn op de schoolwebsite. Deze keer sloeg ik ook bijna achterover: Nederlandse vertalingen, maar ook Engels, Frans, Turks, Spaans, en zelfs Koreaans en Japans, en dat laatste van een gewoon Vlaams meisje dat nogal fan is van anime en dergelijke, en zichzelf die talen heeft aangeleerd. Amai.

Ik geef er u hier een paar mee, gewoon omdat het kan. Maar met eerst de originele tekst, en dan mijn vertaling.

Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.
    Nescio, sed fieri sentio, et excrucior.

    Catullus carmen 85

Ik haat en ik heb lief. Waarom ik dat doe, vraag je misschien.
Ik weet het niet, maar ik voel dat het zo is, en ik ga eraan kapot.

 

Ik haat en ik hou.
Ik haat jou…
Maar ik hou ook,
Hou me vast,
aan het feit dat ik van je hou…
Waarom?
Waarom…
Ik weet het niet.
Het verscheurt me,
Sleurt mijn pompend hart uit mijn lichaam,
Als een wild beest…
De haat.
Nee!
NEE!
Stop!! Stop!
STOP!!!
Alsjeblieft…
Het maakt me kapot,
… Jij maakt me kapot…
Jij.
Ik zie je graag
Ik ga hier aan kapot.
Ik ga kapot!
Ik haat je…

(Loïs Heirman)

(Kato Marynissen)

Druppels van
Zowel Haat als Liefde
Vloeien voort in mij als een rusteloze
Zee

Het Verlangen
Om een trein te nemen
Die nooit is genomen door mij
Rijden

Het Lijden
Als een eindeloos refrein
Tot wijzers mijn lied in stukken slaan
klok

(Jemma Vercruysse)

Sevmiyorum ve seviyorum , Neden mi bunu yapiyorum?
Bilmiyorum, ama acitiyor ve hissediyorum.

(Muhammed Benli)

(Tomas Sidelka)

난 니가 증오해, 난 니가 사랑해. 정말 왜? 나도 몰라.

나도 몰라, 근데 난 느낄 수있어. 넌 날 죽이고있어.

Anata ga daikirai demo anata ga daisuki. Demo sore wa naze?

Hontoni shiranai.  Shikashi kono kanjou wa itai.

(Floor Meesen)

La haine et l’amour.

Pourquoi? tu te demandes toujours.

Je ne le sais pas,

mais c’en est fait de moi,

et ça m’emballe…

(Eline Roelandt)

Afscheid van een trouwe viervoeter, maar dan definitief.

Wie me al lang kent, kent ook Catullus, of kortweg Tuul, onze bleke labrador.

Catullus102010

Hij is geboren op tien oktober 1997, en eergisteren, 16,5 jaar oud, is hij gestorven. Een meer dan respectabele leeftijd voor een labrador.

Hij woonde al sinds april 2011 niet meer bij ons, om hier uitgelegde redenen. Maar in die drie jaar zag ik hem geregeld nog passeren: in het begin nog dagelijks, na verloop van tijd minder en minder, omdat het gewoon niet meer ging. Hij herkende me ook niet echt meer, had ik het gevoel, of liet het toch niet blijken.

Dat hij dood ging, was uiteraard geen verrassing: de buurman hield me op de hoogte, en het beest was ook stokoud. En toch…

Toch doet het me wat. Het beest heeft per slot van rekening dertien jaar ons leven gedeeld, en is hier komen wonen op de dag dat we verhuisd zijn, als kers op de taart. Hij heeft menig kat versleten (jammer genoeg), en ongelofelijk veel vrienden zien passeren. En eergisteren kwam de buurman dus met het nieuws. Hij was er het hart van in, heeft staan huilen in mijn armen.

Gisteren heeft hij hem zelfs laten cremeren, hij kon het niet aan om hem naar het vilbeluik te brengen.

Ik ging bijna zeggen: “Arme Catullus”, maar in feite klopt dat niet. Het dier heeft een prachtig hondenleven gehad, en veel langer dan de gemiddelde hond. Hij is altijd graag gezien, en altijd omringd geweest door zijn roedel. Wolf gebruikte hem als zitbank, Kobe als opstapje om in de zetel te geraken. En ik, ik had altijd iemand die blij was me te zien als ik thuis kwam van school, had altijd gezelschap.

Vaarwel, Catullus, je was een bijzonder fijne hond.